AI-chatbot doorbreekt barrières in tuberculosevoorlichting

Tuberculose (TBC) is in Nederland gelukkig zeldzaam geworden, maar elk jaar krijgen nog steeds zo’n 700 tot 800 mensen deze diagnose. Wat veel mensen niet weten: ongeveer 80% van deze patiënten is niet in Nederland geboren. Ze komen uit meer dan 78 verschillende landen, met elk hun eigen taal en cultuur. Dat maakt goede voorlichting een uitdaging. Hoe zorg je dat iedereen – ongeacht achtergrond – betrouwbare informatie krijgt over tuberculose?

Auteur: Job van Rest

•5 minuut leestijd

Een digitale assistent voor iedereen 

 

Sinds september 2025 is er een nieuwe digitale oplossing: de TB Knowledge Chatbot. Deze chatbot is ontwikkeld door KNCV TB Plus om migranten en het brede publiek 24 uur per dag toegang te geven tot duidelijke, betrouwbare en meertalige informatie over TBC. Het idee is eenvoudig: een digitale assistent die altijd beschikbaar is, die stigma doorbreekt en die mensen helpt om antwoorden te vinden op hun vragen, zonder schaamte en zonder barrières. 

De chatbot werkt via WhatsApp, Telegram of een webbrowser. Je kunt vragen stellen over alles wat met tuberculose te maken heeft: van symptomen en behandeling tot screening, vaccinatie en contactonderzoek. En dat kan in verschillende talen, zoals Nederlands, Engels, Spaans, en ook minder veel gesproken talen zoals Tigrinya en Amharic. Voor veel mensen is dat een enorme stap vooruit. Niet iedereen spreekt goed Nederlands, en niet iedereen durft al zijn vragen te stellen aan een arts of verpleegkundige. Schaamte en misverstanden spelen vaak een grote rol. Met de chatbot kun je gewoon in je eigen taal vragen stellen, op een moment dat jou uitkomt, en zonder dat iemand meekijkt. 

 

Waarom een AI-chatbot? 

 

De keuze voor een AI-chatbot is niet toevallig. Wereldwijd groeit het gebruik van smartphones en internet, ook onder migrantenpopulaties. Platformen als WhatsApp en Telegram zijn populair en laagdrempelig. AI-chatbots bieden daarnaast unieke voordelen: ze zijn 24/7 beschikbaar, kunnen in meerdere talen communiceren en leren van elke interactie. Dat maakt ze uitermate geschikt om gezondheidsinformatie te verspreiden onder diverse doelgroepen. 

 

Hoe werkt het? 

 

De antwoorden van de chatbot komen uit een zorgvuldig samengestelde kennisbank met gevalideerde informatie van onder andere het RIVM, GGD’en en KNCV TB Plus. Weet de chatbot het niet? Dan verwijst hij naar officiële websites zoals www.ggd.nl. Tijdens de pilotfase hebben vrijwilligers en TBC-verpleegkundigen de chatbot uitgebreid getest. Ze stelden vragen in verschillende talen, over allerlei onderwerpen: van “Wat is tuberculose?” tot “Hoe lang duurt de behandeling?” en “Is TBC besmettelijk?” De reacties waren positief. Gebruikers vonden het handig dat de chatbot via WhatsApp werkt, een app die ze dagelijks gebruiken. Ook het feit dat je anoniem kunt blijven, werd gewaardeerd. Voor veel mensen is dat belangrijk, omdat stigma rond tuberculose nog steeds groot is. 

 

Wat zijn de resultaten? 

 

Uit de pilot bleek dat de chatbot vooral in het Nederlands en Engels uitstekend functioneert. In minder gangbare talen, zoals Tigrinya en Amharic, waren de antwoorden soms minder vloeiend of te technisch. Daar is in de afgelopen maanden hard aan gewerkt: de kennisbank werd uitgebreid met taal-specifieke informatie en de instructies voor de chatbot zijn aangescherpt. De chatbot leert van elke interactie en wordt voortdurend verbeterd, zodat hij steeds beter aansluit bij de vragen en het taalgebruik van gebruikers. 

De gebruikerservaring werd over het algemeen als positief beoordeeld. De chatbot werd als realistisch, behulpzaam en informatief ervaren. Wel gaven sommige gebruikers aan dat de antwoorden soms te lang waren voor WhatsApp, of dat er af en toe vakjargon werd gebruikt dat niet voor iedereen begrijpelijk is. Ook deze feedback is meegenomen in de verdere ontwikkeling. 

 

Veiligheid en betrouwbaarheid 

 

Een belangrijk aandachtspunt is de betrouwbaarheid van de antwoorden. De chatbot geeft alleen informatie die is opgenomen in de gevalideerde kennisbank. Als een vraag niet beantwoord kan worden, verwijst de chatbot altijd door naar officiële bronnen. Tijdens de pilot zijn geen gevaarlijke of schadelijke antwoorden gegeven. De veiligheid en privacy van gebruikers staan voorop: je hoeft geen account aan te maken en je kunt anoniem blijven. 

 

Kosten en toegankelijkheid 

 

Het gebruik van de chatbot is gratis voor gebruikers. De kosten voor het onderhouden van de chatbot zijn relatief laag en dalen naarmate AI-technologie goedkoper wordt. De chatbot is publiekelijk beschikbaar sinds September 2025 en wordt continu gemonitord en geüpdatet door KNCV TB Plus. 

 

Waarom is dit belangrijk? 

 

Tuberculose is niet alleen een medische uitdaging, maar ook een sociale. Goede informatie voorkomt misverstanden, doorbreekt stigma en helpt mensen op tijd hulp te zoeken. Met deze AI-chatbot zetten we een stap naar toegankelijke, inclusieve voorlichting voor iedereen in Nederland. Het gebruik is gratis en laagdrempelig. Je hoeft geen account aan te maken en kunt direct beginnen. Probeer het zelf via www.tuberculose.nl/over-tuberculose, stuur een bericht naar +31 970 1020 8685 op WhatsApp of zoek @TB_Knowledge_Chat_Bot op Telegram. 

 

Internationale aandacht en toekomstmogelijkheden 

 

Het succes van de TB Knowledge Chatbot blijft niet onopgemerkt. Tijdens internationale bijeenkomsten, zoals de Union World Conference on Lung Health, delen we onze ervaringen en resultaten met collega’s uit andere landen. De technologie achter de chatbot is namelijk flexibel: deze kan eenvoudig worden aangepast voor gebruik in andere landen, met lokale talen en informatie. Zo kunnen ook andere landen profiteren van een digitale assistent die barrières rond tuberculosevoorlichting helpt doorbreken. 

Bovendien is de technologie niet beperkt tot deze chatbot alleen. Binnen KNCV TB Plus wordt de AI-chatbottechnologie bijvoorbeeld ook ingezet voor andere toepassingen, zoals AIDA voor het ondersteunen van mensen op TBC-behandeling (https://www.tuberculose.nl/ontmoet-aida) en voor het adviseren van zorgprofessionals met onze Clinical Support Assistant (https://www.kncvtbplus.com/projects/clinical-supporter-chatbot-kazakhstan). Zo laten we zien dat AI-chatbots breed inzetbaar zijn om gezondheidsinformatie toegankelijker te maken, wereldwijd en voor verschillende doelgroepen. 

 

Meedenken of feedback? 

 

Heb je ideeën, feedback of wil je meedenken over de toekomst van de chatbot? Neem contact op met Job van Rest (job.vanrest@kncvtbc.org) of Niesje Jansen (niesje.jansen@kncvtbc.org). Samen maken we TBC-voorlichting beter en toegankelijker voor iedereen.